टीकापुर, असोज १०

टीकापुर नगरपालिकाले गैरसरकारी संस्था कारितास नेपालसँगको लागत साझेदारीमा निर्माण गरेका ५० मध्ये झण्डै आधा घर नगरप्रमुख रामलाल डगौरा थारुले आफ्नै टोलमा निर्माण गरेका छन ।

सम्झौतामा २०७९ सालको बाढीबाट प्रभावित घरपरिवारको वास्तविक तथ्यांकको आधारमा लाभग्राहीहरु छनौट गरेर घर निर्माण गर्ने उल्लेख भएपनि नगरप्रमुख थारुको टोल टीकापुर नगरपालिका वडा नं. ७ पर्तिपुरमा मात्रै २० वटा घर निर्माण भएका छन । समाचार स्रोतका अनुसार पर्तिपुरमा निर्माण भएका २० मध्ये अधिकांश घर नगरप्रमुख थारुकै आफन्तका रहेका छन ।

यस सम्बन्धी थप समाचार पढ्नुहोस्

ती बाहेकका ३० घर ५/५ का दरले अन्य ६ वटा वडामा निर्माण गरिएका छन । प्राप्त जानकारी अनुसार ती घरहरु वडा नं. २, ३, ४, ५, ८ र ९ मा निर्माण भएका छन । बाढी प्रभावित रहेको वडा नं. ६ मा भने एउटा घर पनि निर्माण भएको छैन । वडा नं. ६ का भर्तापुर, मिलनपुर लगायतका गाउँमा पथरैया नदीमा आएको बाढीका कारण वर्षेनी अधिकांश घर डुबानमा पर्ने गरेका छन ।

टीकापुर नगरपालिका विपद व्यवस्थापन उपशाखाका अनुसार यो वर्ष वडा नं. ६ मा धेरै घर डुबानमा परेका छन । अघिल्लो वर्ष भने यहाँ ८ वटा घर पूर्ण रुपमा क्षति भएका थिए ।

उपशाखाका अनुसार २०७९ सालमा नगरपालिकाका विभिन्न वडामा ४४ घर पूर्ण रुपमा क्षति भएका छन । ती मध्ये अधिकांश वडा नम्बर ७ मा २३ घर रहेको उपशाखा प्रमुख निर्मला चौधरीले जानकारी दिईन । उनका अनुसार पर्तिपुर, बैदी, सुन्दरपुर र डिबीपुरमा धेरै घर भत्किएका थिए । उनले यसवर्ष वडा नं. ७ मा बाढीले खाशै असर नगरेको बताईन ।

‘बाढीको कुनै भर हुन्न । हरेक वर्ष फरक फरक ठाउँमा असर गर्ने गरेको पाइन्छ’ उनले भनिन् –‘तर मोटामोटी वर्षेनी वडा नं. ६, ७, ९ मा बढी असर गर्ने गरेको पाइन्छ ।’

परियोजना अन्र्तगत बाढी प्रभावितका घर निर्माण गर्दा बाढीको वास्तविक तथ्यांक राख्ने विपद व्यवस्थापन उपशाखासँग समन्वय हुनुपर्ने हो । तर परियोजनाले उपशाखालाई वेवास्ता गर्दै आफु खुशी छनौट गरेर घर निर्माण गरेको देखिन्छ । घर छनौटमा वडाध्यक्ष र बडघरलाई सकृय बनाईएको भनिए पनि नगरप्रमुख थारुले हस्तक्षेप गरेर आफ्नै टोलमा अधिकांश घर निर्माण गर्न दवाव दिएको स्रोतको दावी छ ।

वडा नं. ७ का वडाध्यक्ष यज्ञप्रसाद न्यौपानेले नगर प्रमुखको हस्तक्षेप अस्विकार गरेका छन । उनले गाउँ भेला गरेर वास्तविक प्रभावितको पहिचान गरिएको बताए । ‘मेयर माथि लागेको आरोप गलत हो’ उनले भने –‘गाउँले आफैले घर छनौट गरेका हुन । यसमा कुनै बदमासी भएको छैन ।’

कारितास नेपालका परियोजना संयोजक नरेन्द्र केसीले नगरपालिकाले उपलब्ध गराएको घरधनीको नामावलीका आधारमा घर निर्माण गरिएको जानकारी दिए । उनले कार्यपालिकाको निर्णय भन्दै नगरपालिकाले घरधनीको नाम उपलब्ध गराएको बताए ।

नगरपालिकाले प्रकृया मिचेर गैरसरकारी संस्था कारितास नेपालसँग मिलेर बाढी प्रभावित घर परिवारका लागि कम लागतमा बाढी प्रतिरोधात्मक आवास निर्माण परियोजनाका नाममा आफु खुशी घर निर्माण गरेपछि चर्को विरोध भैरहेको छ । नगर प्रमुखले आफु खुशी सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेर आर्थिक भार थपेको भन्दै प्रमुख प्रशासकिय अधिकृत र लेखा अधिकृतले सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्न मानेका छैनन् ।

नगरपालिकाले सम्झौतामा उल्लेख भए अनुसार घर निर्माणका लागि १ करोड ३० लाख रुपैयाँ भुक्तानी गर्नुपर्नेछ । नगरप्रमुखको चर्को दबावका बाबजुद समेत यसअघिका प्रमुख प्रशासकिय अधिकृतहरुले प्रकृया नपुगेको भन्दै रकम भुक्तानी गर्न मानेका थिएनन् ।

रकम भुक्तानी गर्न नमानेपछि उपसचिव रहेका प्रमुख प्रशासकिय अधिकृत मंगलबहादुर शाहीको सरुवा गरिएको छ । निमित्त प्रमुख प्रशासकिय अधिकृतको जिम्मेवारी पाएका शिक्षातर्फका उपसचिव दमनसिंह चौधरीले समेत रकम भुक्तानी गर्न नमाने पछि शाखा अधिकृत रहेका नारायणबहादुर बिष्टलाई प्रमुख प्रशासकिय अधिकृतका रुपमा ल्याइएको छ ।

उनी नगर प्रमुख थारुलाई सहयोग गर्ने शर्तमा सरुवा भएर आएको स्रोतको दावी छ । उनी स्थानीय समेत हुन । उनी यसअघि पनि टीकापुर नगरपालिकाको प्रमुख प्रशासकिय अधिकृत रहिसकेका थिए ।

सम्झौता १५ अप्रिल २०२३ देखि ३० नोभेम्बर २०२३ सम्म लागु हुने उल्लेख छ । सम्झौतामा नगरपालिकाका तर्फबाट नगर प्रमुख थारु, उपप्रमुख खडकबहादुर शाह र कारितास नेपालका तर्फबाट प्रदेश व्यवस्थापक जनकप्रसाद शर्माले हस्ताक्षर गरेका छन ।

सो सम्झौता पत्रमा कारितास नेपालका कार्यकारी निर्देशक फादर ललित टुड, टीकापुर नगरपालिकाका निमित्त प्रमुख प्रशासकिय अधिकृत दमनसिँह चौधरी र लेखा अधिकृत लक्ष्मी ओडको नाम उल्लेख भएपनि तीनै जनाले हस्ताक्षर गरेका छैनन् ।